1931 Gemeente wapen van Schoonebeek
Uit de nieuwe drentsche volksalmanak 1931
Gemeentewapen Schoonebeek.
door
E.Karst Jr.
Bij de wet van 24 April 1884, staatsblad no, 65, werd op grond van de overweging, dat het wenschelijk was de gehuchten Oud en Nieuw Schoonebeek thans deel uit makende van de gemeente Dalen tot een zelfstandige gemeente te maken, een afzonderlijke gemeente onder der de naam van SCHOONEBEEK gevormd.
Bijna een halve eeuw heeft deze gemeente alzoo officieel bestaan en zich intusschen een plaats in de rij harer zusteren veroverd (och, hoe kan het ook anders: van een tweetal gehuchten in een sprong verheven tot een afzonderlijke gemeente, maar nog nimmer was haar een eigen wapen verleend. Reeds enige malen was deze kwestie in den laatsten tijd in den raad dier gemeente terloops aangeroerd, totdat hij in zijne vergadering van 16 Aprol 1929 besloot zich tot H.M. de Koningin te wenden met het verzoek, aan de gemeente Schoonebeek een wapen te willen toekennen.
In zijn desbetreffend adres werd uiting gegeven aan den wensch een wapen te verkrijgen, waarin zoowel het historisch verleden der gemeente, als ook het tegenwoordige karacter tot uitdrukking was gebracht. De omschrijving van het ontwerp luide als volgt: "in rood een golvende paal van blauw, waarover heen een springend paard van zilver, in den rechterhoek vergezeld van een kruis eveneens van zilver en een zilveren schildhoofd, beladen mrt een aanzienden stierenkop met afgerukt halsvel in rood, ter weerszijden een korenaar in natuurlijke kleur, elk aan beide zijden vergezeld van drie paals gewijze geplaatste liggende turven van zwart". Ter toelichting werd vermeld, dat de golvende paal van blauw de herinnering levendig houdt aan de beek, waaraan de gemeente haar naam heeft ontleend. (Ter loops zij hier opgemerkt, dat er nog een andere merkwaardige woordafleiding schijnt te zijn; van der Aa zegt namelijk in zijn Aardrijkskundig Woordenboek, deel 10, blz. 251,: "Eigenlijk is, naar men meent, Schoonebeek oorspronkelijk niets dan een, volkplanting van Zuid-Barge. Een volksvertelsel zegt, dat dit dorp zijn naam heeft ontvangen van zeker meisje, dat om haar uitstekende schoonheid in de wandeling de Schoone Bekke (Rebecca) werd geheeten. Zij zou al te vrijgevig met haar gunsten geweest zijn, en daardoor in moeilijkheden geraakt, uit Zuidbarge hare woonplaats, zich met der vlucht naar de plaats hebben begeven, welke later naar haar Schoonebeek genoemd werd." Deze verklsring komt mij, euphemistisch gesproken, zeer apocrief voor.)
Het paard - het Saksische ros - symboliseert in de eerste plaats dat de oudste invalspoort van Drenthe volgens de archaeologen lag tusschen Coevorden en Nieuw-Schoonebeek, dus juist op het gebied van de tegenwoordige gemeente Schoonebeek; in de twede plaats wordt er mee aangegeven, dat een groot aantal emigranten uit Hannover zich eertijds in de gemeente heeft gevestigd (Het koninkrijk Hannover voerde het Saksische ros in zijn vlaggen).
Het kruis dat de ros vergezelt, herinnert in de eerste plaats aan het bekende klooster “Maria ten Campen”, dat volgens de overlevering heeft gestaan juist op de grens tusschen de gemeenten Coevorden en Schoonebeek, terwijl in de tweede plaats de herinnering levendig gehouden wordt aan het feit, dat de eerste parochie op Drenthe's bodem te Schoonebeek werd gesticht.
Het schildhoofd draagt de symbolen van de drie hoofdbedrijven van den tegenwoodigen tijd: veeteelt, landbouw en veenbedrijf.
Als schildhouders zag de raad gaarne genomen een tweetal boerinnen met het bekende oorijzer.
Tegen beschreven ontwerp bleken nog al eenige bezwaren te bestaan, bezwaren, ontleend aan de regelen der wapenkunde, aan het opnemen van symbolen van veeteelt, landbouw en veenbedrijf, daar deze bedrijven niet in het bijzonder kenmerkend zijn voor de gemeente Schoonebeek, alsook aan de historische juistheid van andere gegevens, waardoor ros en kruis moeilijk zouden kunnen worden gehandhaafd.
Alleen de beek, het Schoonebeekerdiep, bleef dus over. Daarnaast werd in overweging gegeven, in aanmerking, genomen, dat de gemeente Schoonebeek niet alleen een afsplitsing is van de gemeente Dalen, doch dat haar grondgebied, voor 1795 met dat der
gemeente Dalen vereenigd, aan het schoutambt van Coevorden en zijne heeren is verbonden geweest, een herinnering aan dezen tijd op te nemen, waartoe in goud een adelaar van keel (rood) - ontleend aan het wapen der heeren van Coevorden - ware aan te brengen.
De raad besloot zich met het nieuwe ontwerp te vereenigen en niet lang daarna werd bij Koninklijk besluit van 3 Juli 1930, No.47 aan de gemeente Schoonebeek, het navolgende wapen verleend zijnde gedeeld:
- in goud een adelaar van keel,
- in zilver een golvende dwarsbalk van azuur (Voorstellende het Schoonebeekerdlep).
Het schild is gedekt met een gouden kroon met drie bladeren en twee paarlen.
P .S. Een afbeelding van het nieuwe gemeentewapen werd in glas-in-lood in één der ramen van de raadzaal aangebracht, evenals het rijkswapen en het provinciale wapen. De plechtige onthulling hiervan vond plaats door den heer Commissaris der Koningin in dit gewest op 4 September 1930.