Veldwachter Kippers
Veldwachter Kippers
De Duitsers ontbonden de gemeenteraden; voortaan zal de Burgemeester, geholpen door de wethouders, die alleen maar mogen meepraten en niet meebeslissen, de gemeente besturen.
Alles volgens het Nationaal-Socialistisch leidersprincipe! De internering van burgemeester van Ek biedt hen een welkome gelegenheid in Schoonebeek een man aan het roer te zetten, die zeker de Duitse richtlijnen strikt zal naleven. Na een korte waarneming door burgemeester Gautier van Coevorden neemt de N.S.B.er G. Bisschop de teugels in handen.
De wethouders Husen en Wierts worden noodgedwongen zijn adviseurs, die maandelijks met hem vergaderen. Die bijeenkomsten heten zeer nadrukkelijk niet meer de vergaderingen van burgemeester en wethouders, maar de vergaderingen van de burgemeester met de wethouders.
Wethouder Wierts kan zich in deze situatie moeilijk vinden; hij voelt zich misbruikt en wil niet langer in het opgelegde systeem meewerken. Op zijn herhaald verzoek krijgt hij tenslotte ontslag en wordt vervangen door het gepensioneerde hoofd van de Openbare school te Stieltjeskanaal, de heer E.H. Lubbers.
Wethouder Husen blijft aan. Bisschop dreigt hem dat hij, als ook hij ontslag neemt, “terecht zal komen op een plaats, waar hij niet graag is!” Er valt echter niet veel meer voor hem te doen. Burgemeester Bisschop maakt het beleid, maar wat veel erger is, hij maakt ook slachtoffers! Samen met zijn rechterhand, de controleur van de werkverschaffing B.H. Oostindiën, eveneens een fanatiek N.S.B.er, gaat hij op jacht naar onderduikers in Schoonebeek.
Oostindiën, uit hoofde van zijn beroep "veel bij de weg", ontdekt ze en geeft de adressen door aan Bisschop, die op zijn beurt de Duitse "Grüne Polizei" of de Nederlandse Landwacht (gewapende N.S.B.ers) inschakelt. Aan de dan door deze lieden uitgevoerde razzia' s (opsporingsacties) neemt de burgemeester vaak persoonlijk deel om zo doende getuige te kunnen zijn van de arrestatie van zijn slachtoffers.
Zo wordt het duo Oostindiën - Bisschop een regelrecht gevaar voor de veiligheid en de vrijheid van velen in Schoonebeek. In vele boerengezinnen waart een geest van angst en vertwijfeling rond. Wie zal straks aan de beurt zijn? Gedwongen door deze ontwikkeling, besluit de leiding van het Nederlands Verzet in te grijpen. De toestand is onhoudbaar; de terreur moet met terreur bestreden worden!
Op 29 juli 1943, 's morgens om een uur of tien, rijdt een motorfiets met twee mannen er op, langzaam door Oud - Schoonebeek. Langs het gemeentehuis, weer terug en nog eens terug. Bij café Dorgelo, pal náást 't gemeentehuis, stappen de motorrijders af. Ze strijken neer op het terras aan de straat en bestellen een kop koffie.
Oostindiën heeft ze vanuit het gemeentehuis zien rijden. Hij vertrouwt het zaakje niet. Heeft hij misschien gezien, dat de koplamp van de motor niet voorzien is van de verplichte verduisteringsdriehoek? Of heeft hij een voorgevoel van naderend onheil? Wie zal het nu nog zeggen. Hoe het ook zij, hij stapt de burgemeesterskamer binnen en zegt tegen de achter zijn bureau gezeten Bisschop: “Daarbij Dorgelo zitten twee kerels, die vertrouw ik niet!” De burgemeester, gewend goed te luisteren naar zijn vazal, roept Kippers, de veldwachter, en geeft hem opdracht de twee vreemdelingen te gaan halen.
Kippers loopt naar het terras en na een kort gesprek gaan de mannen vlot met hem mee. De motor blijft staan. Eenmaal in de burgemeesterskamer aangekomen vraagt Kippers: "Nog meer van uw orders? en Bisschop antwoordt: "Nee, ga je gang maar". Kippers verlaat het vertrek. Tien, misschien twintig seconden later weerklinken schoten! Kruitdamp kringelt onder de spleet van de deur door. Direct daarna vliegt die deur open en een gewonde man, Oostindiën, strompelt vluchtend naar buiten, achtervolgd door een schietende verzetsman.
De Boer, de distributieleider, die nieuwsgierig zijn kantoor uitkomt, loopt juist in de baan van een schot en valt getroffen op de vloer. Bij de laatste binnendeur achter in het gemeentehuis, wordt Oostindiën geraakt door een kogel in de rug; hij valt ter plekke neer! In paniek rennen de overige ambtenaren het gemeentehuis uit, even later gevolgd door de beide overvallers, die voor 't café vergeefs proberen hun motor aan te trappen. Eerst nadat ze de bougie schoongemaakt hebben, slaat de motor aan. Nagestaard door de verblufte ambtenaren, "scheuren" ze door het Middendorp er vandoor!
De achtergeblevenen dringen het gemeentehuis binnen en vinden een dode burgemeester Bisschop, ineengezakt achter zijn bureau. In het halletje bij de achteruitgang ligt het lijk van Oostindiën; het derde "toevallige" slachtoffer, De Boer, leeft nog, zij het ternauwernood. Dr. Ybema, in aller ijl gewaarschuwd, geeft hem nog een spuitje, maar het mag niet meer baten. Ook De Boer overlijdt!
's Middags om vijf uur heerst de S.D. (de Sicherheits Dienst!) in 't gemeentehuis. Alle ambtenaren worden op de bekende Duitse wijze verhoord; met veel geschreeuw en grove scheldpartijen. Waarom hebhen ze hun burgemeester niet verdedigd? Ze hebben zich als een stelletje laffe zwijnen gedragen! Alleen op de vraag, waarom ze niet eerder gewaarschuwd hebben, krijgen de scheldende Duitsers een afdoend antwoord: alle telefoonleidingen zijn doorgesneden.
Veldwachter Kippers krijgt het het zwaarst te verduren. Hij was immers in de buurt, hij had een wapen en hij heeft geen vinger uitgestoken. Kippers wordt gearresteerd en afgevoerd; later zal hij op de Waalsdorpervlakte gefusilleerd worden. Ter zijner nagedachtenis wordt na de oorlog een gedenkplaat in het Schoonebeker gemeentehuis aangebracht. Tegen de verwachtingen in, ondernemen de Duitsers geen verdere strafmaatregelen; het leven van een N.S.B. burgemeester is voor hen kennelijk toch niet zo erg waardevol!
Hiermede vervullen wij den treurigen plicht
U mede te deelen, dat in een massagraf te
Waalsdorp bij Scheveningen is opgegraven
onze innig geliefde Man en Vader
In leven Opperwachtmeester, vroeger gem.-
veldwachter te Oud~Schoonebeek, geboren
23 Juni 1899, op 14 April 1944 door den
vijand gefusilleerd.
Dat hij bereid was heen te gaan gaf
ons grooten troost.
Veendam, 21 Februari 1946.
Scholthuizen 4
G. KIPPERS.- KLEIN.
De herbegrafenis zal plaats hebben te
Veendam op Vrijdag 1 Maart a.s.
Rouwdienst in de A.E.-Kerk (A.E.-straat)
te Veendam om één uur, voorganger Ds.
J. Bos, daarna de begrafenis.
Zij, die de teraardebestelling willen
bijwonen kunnen hiervan kennis geven ter
gemeente-secretarie, alwaar gepoogd zal word-
en vervoersmogelijkheid te krijgen.