Coevorden Huis aan Huis 21 mei 2008
Het lange relaas van een klein landhuis
Door Huib D. Minderhoud
Willem Geerts ten Vlieghuis verklaarde op 25 mei 1605 ten overstaan van Arnold Franckena, schulte van Coevorden en Schoonebeek, dat hij en zijn erfgenamen aan zijn oudste broer Roelof al zijn 'vaderlijke en moederlijke erfenissen en goederen' hadden verkocht. Hij bedankte zijn broer hierbij ook 'voor goede voldaan en betalinge' en daarmee waren Roelof en zijn vrouw Aeltjen Teunissen voortaan onbetwist eigenaar van het aanzienlijke 'erve ten Vlieghuis' ten oosten van Schoonebeek.
Roelofs achterkleinzoon Gerardus ten Vlieghuis trouwde in 1836 met Berendina van der Scheer van de hoeve 'De Kleine Scheere' ten zuiden van Coevorden en hun zoon Roelof (geboren in 1842) huwde in 1867 de Schoonebeekse Geesje Bruna en vestigde zich met haar op een hoeve in Weijerswold. Zij kregen twee zoons en één dochtér, Berendina Hendrika (Dina), die zich alweer verliefde in een bewoner van De Kleine Scheere. Dat was Evert van der Scheer, die in 1896 met haar trouwde, op het aloude erve ten Vlieghuis ging boeren en De Kleine Scheere aan zijn jongste broer Johannes Hendrikus overliet. Laatstgenoemde was overigens van 1906 tot 1919 wethouder van Coevorden.
Gezien de relatie met hun kapitaalkrachtige voorouders Ten Vlieghuis, Van der Scheer en Bruna waren Evert en Dina bepaald niet armlastig. Zij bezaten minstens 120 hectare- cultuurgrond en vijf boerderijen, die jaarlijks veel pacht opbrachten. Door zijn huwelijk was Evert overgegaan tot de gereformeerde kerk van Schoonebeek, want de familie Ten Vlieghuis was in 1885 meegegaan met de Doleantie van dr. A. Kuiper. Evert bezocht voortaan trouw de kerk van Schoonebeek en had daar zijn vaste plaats 'op de bunne', op het balkon bij het orgel. Dina en later ook de beide dochters Geesje en Everdina Geertruida (Dina jr.) hadden hun vaste plaats achter de kerkenraadbanken van de diakenen, steeds getooid met gouden oorijzers en verder met alles wat vrouwen van hun stand en van hun tijd zo sierde.
Toen dochter Dina met de Gramsberger boerenzoon Hendrik Jan Roelofs wilde trouwen, besloten Evert en Dina te gaan rentenieren. Ze lieten in 1927 aan de andere kant van de weg een klein landhuis bouwen en het jonge paar betrok een jaar later de boerderij. Het nieuwe huis was gebouwd door architect Johannes Schoemaker in de in die tijd populaire interbellumstijl, met als bijzonderheden vier hoge schoorstenen op de hoeken, een rechthoekige stenen dakkapel, een mansarde kap met ruim overstek, twee erkers opzij en twee grote ramen in de voorgevel. Daarover werd gepraat in Vlieghuis evenals over het feit dat de echtelieden geen slag werk meer verrichtten en het grootste deel van de dag voor het raam zaten. 'Zo konden ze',· zei men, 'hun boerderijen en het hele Vlieghuis overzien'. Meestal waren Evert en Dina ook nog in het gezelschap van dochter Geesje, zij bleef ongetrouwd en dus thuis.
Geesje bracht haar ouders 'an 't ende' en toen trokken Hendrik Jan en Dina bij haar in. Omdat zij geen kinderen hadden, droegen zij het oude erve ten Vlieghuis over aan hun pleegzoon Gerrit Jan Hans, die ook de boerderij zou erven. Hendrik Jan, Dina en Geesje voelden zich thuis in het landhuis. Hendrik Jan was paardenliefhebber en hij fokte prachtige dieren, die hij nogal eens liet fotograferen om ze ingelijst in de kamers te hangen. Als kerkenraadslid was hij de gereformeerde kerk zeer toegedaan en dat legde de broeders geen windeieren. Maar ook deze bewoners werden ouder en toen Geesje overleed, besloot het echtpaar zijn intrek te nemen in het verzorgingshuis De Voorde in Coevorden. In 1983 verkochten ze hun landhuis met 1,3 hectare grond aan de familie Bots, die het inwendig ingrijpend verbouwde. Alle kamers op de begane grond werden vervangen door één ruim vertrek en achter het huis werd de camping 'De Kleine Schans’ aangelegd.
Tien jaar later ging het geheel in eigendom over aan de familie Aleman, die het campingbedrijf voortzette.
Op 5 april 2005 werden Jannie en Rob van Essen de trotse eigenaars van het huis en het terrein. Ze kwamen uit Apeldoom en waren al lang bezig een voor hun doeleinden geschikte locatie te vinden. Bijna hadden ze de moed opgegeven, toen Jannie op internet een aanbieding tegenkwam, die ze niet konden laten lopen. Een landhuis met een minicamping in Vlieghuis! Zij namen onmiddellijk een kijkje en namen Jannie's vader als bouwkundig adviseur mee. De koop werd gesloten en Jannie en Rob legden in samenwerking met landschapsbeheer een nieuwe voortuin aan. Achter het huis kwam tussen de oude fruitbomen een theetuin tot stand en naast de camping werd een beeldentuin voor amateurkunstenaars aangelegd. Onder de naam 'De Vlinder' begon de camping met twintig ruime staanplaatsen een nieuw bestaan. 'Zo'n huis vind je nergens in de hele omgeving!', zegt Rob voldaan. 'Het straalt warmte uit!', vindt Jannie en ze wijst erop, dat de zon 's morgens, 's middags en 's avonds vrije toegang heeft. Ze zijn trots op hun landhuis en houden het voorbeeldig in stand. Beide achterste schoorstenen zijn verdwenen, maar dat is dan ook de enige verandering.
Sta er eens een moment bij stil, bij dit monument uit 1927 aan de Europaweg 47.
Met dank aan Gezinus Wilms.